หนังสือในประเทศไทย

ประเทศไทยมีแบบฉบับหนังสือเป็นของตนเองมานานแล้วตั้งแต่โบราณ โดยใช้วัตถุดิบของท้องถิ่นที่มีในธรรมชาติ เช่น ใบไม้ เปลือกไม้และเยื่อไม้ เป็นตัวรองรับการเขียน และใช้ดิน หิน แร่ธาตุ เป็นหมึกและสีสำหรับเขียนตัวอักษรและวาดภาพ ต่อมาจึงมีการบันทึกเรื่องราวต่างๆลงในใบลาน

สำหรับการพิมพ์เริ่มขึ้นครั้งแรกในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระนารายณ์มหาราช  ซึ่งเป็นยุคที่มีชาวต่างชาติเข้ามาพำนักมากมาย หนังสือจึงเข้ามาพร้อมกับหมอสอนศาสนาที่มีจุดประสงค์หลักในการเผยแพร่ศาสนา ลาโน บาทหลวงชาวฝรั่งเศสเป็นผู้มีชื่อเสียงและบทบาทมากที่สุดในยุคนั้น จนกระทั่งต่อมาในปลายรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์ ได้ทรงมีรับสั่งให้ตั้งโรงพิมพ์ขึ้นในเมืองลพบุรี แต่เมื่อถึงรัชสมัยต่อมา คือ พระเพทราชา ซึ่งไม่ทรงโปรดพวกชาวต่างชาติเท่าไหร่นัก จึงทำให้การพัฒนาด้านการพิมพ์หยุดชะงักลง

การหล่อตัวพิมพ์เป็นภาษาไทยเกิดขึ้นเป็นครั้งแรกในปี พ.ศ. 2356 หลังจากกรุงศรีอยุธยาแตกครั้งที่สองไปแล้วราว 40 กว่าปีโดยนางจัดสัน (Nancy Judson) ซึ่งเป็นมิชชันนารีชาวอเมริกันที่เข้ามาเผยแพร่ศาสนาในเมืองย่างกุ้งของประเทศพม่า และมีความสนใจในภาษาไทย แต่ตัวพิมพ์ชุดนี้ยังไม่ทันได้ใช้งาน ก็ถูกซื้อไปเก็บไว้ที่ประเทศสิงคโปร์

ต่อมาในแผ่นดินของพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 3 หมอบรัดเลย์ ซึ่งเป็นหมอสอนศาสนา ชาวอเมริกัน ได้เดินทางเข้ามาเผยแพร่ศาสนาในประเทศไทย  โดยได้เอาชุดตัวพิมพ์ภาษาไทยที่สิงคโปร์ได้ซื้อไว้มาด้วย

หมอบลัดเลย์ได้ไปอาศัยอยู่ข้างวัดประยูรวงศาวาส ริมแม่น้ำเจ้าพระยา และตั้งโรงพิมพ์ขึ้นมาเพื่อใช้ในการพิมพ์หนังสือเพื่อเผยแพร่ศาสนา  โดยใช้ตัวอักษรภาษาไทยที่ได้มาจากสิงคโปร์ งานชิ้นแรกที่พิมพ์เป็นภาษาไทยถูกพิมพ์ขึ้นในวันที่ 27 เมษายน พ.ศ.2382 คือ  การพิมพ์ประกาศห้ามสูบฝิ่นและห้ามค้าฝิ่น ที่พระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดให้ทำขึ้นจำนวน 9,000 แผ่น ซึ่งนับว่าเป็นเอกสารราชการไทยฉบับแรกที่พิมพ์ขึ้นด้วยเครื่องพิมพ์                    

ต่อมาในปีพ.ศ. 2385 หมอบลัดเลย์ได้หล่อชุดพิมพ์ขึ้นมาใหม่ และได้ใช้ชุดพิมพ์ตัวใหม่นี้ จัดพิมพ์หนังสือพิมพ์รายเดือนภาษาไทยฉบับแรกโดยใช้ชื่อว่า บางกอกรีคอเดอ (Bangkok Recorder) ออกวางจำหน่าย ซึ่งถือเป็นหนังสือพิมพ์ภาษาไทยฉบับแรกในประเทศไทย แต่หนังสือพิมพ์เล่มดังกล่าวก็อยู่ได้ไม่นานต้องปิดตัวไป เพราะหมอบลัดเลย์เดินทางกลับประเทศอเมริกาเป็นระยะเวลาหนึ่ง ก่อนจะกลับคืนสู่ประเทศไทยอีกครั้ง  กลับมาคราวนี้หมอบลัดเลย์ได้พิมพ์หนังสือออกจำหน่ายหลากหลายประเภททั้ง ตำราเรียนภาษาไทย เช่น ประถม ก กา จินดามณี หนังสือกฎหมายทั้งยังพิมพ์เรื่องในวรรณคดีต่างๆเช่น ราชาธิราช  สามก๊ก เลียดก๊ก ไซ่ฮั่น เป็นต้น และในช่วงนี้เองที่มีการซื้อลิขสิทธิ์หนังสือเพื่อมาจัดพิมพ์วางจำหน่ายเป็นครั้งแรกในประเทศไทย โดยหนังสือนิราศลอนดอนของหม่อมราโชทัย (หม่อมราชวงศ์กระต่าย อิศรางกูร) เป็นหนังสือเล่มแรกของไทยที่มีการซื้อขายลิขสิทธ์ตามแบบอย่างตะวันตก 

บทความอื่นๆ ในหมวดเดียวกัน

ร้านหนังสือมือสองในเมืองไทย

มีทั้งเป็นแบบโกดังกับกองหนังสือคลุกฝุ่นที่รอการรื้อค้น แบบร้านกับหนังสือที่ถูกจัดเรียง สะดวกแต่ต้องเดินทาง และแบบร้านออนไลน์ที่ทั้งสะดวกและทุ่นเวลาการเดินทาง แต่จับต้องหนังสือไม่ได้

อ่านเพิ่ม »

สภาพหนังสือมือสอง

สภาพหนังสือเป็นปัจจัยข้อหนึ่งในการกำหนดราคาของหนังสือมือสอง การแยกสภาพหนังสือจึงมีความสำคัญ โดยทั่วไปจะพิจารณาจากสภาพปกหน้า ปกหลัง สันหนังสือ กระดาษ ตัวเล่ม ว่ามีรอยยับ รอยถลอก ฉีกขาด เป็นต้น

อ่านเพิ่ม »

ประเภทหนังสือมือสอง

แบ่งตามความยากง่ายในการหาหนังสือ ซึ่งส่งผลถึงคุณค่าของหนังสือนั้นๆด้วย ยิ่งหายากเท่าไหร่ ก็ยิ่งมีคุณค่ามากขึ้นเท่านั้น

อ่านเพิ่ม »

หนังสือในประเทศไทย

ประเทศไทยมีแบบฉบับหนังสือเป็นของตนเองมานานแล้วตั้งแต่โบราณ โดยใช้วัตถุดิบของท้องถิ่นที่มีในธรรมชาติ เช่น ใบไม้ เปลือกไม้และเยื่อไม้ เป็นตัวรองรับการเขียน และใช้ดิน หิน แร่ธาตุ เป็นหมึกและสีสำหรับเขียน

อ่านเพิ่ม »

กำเนิดของหนังสือ

แรกเริ่มมาจากชาวอียิปต์ที่เขียนหนังสือลงบนกระดาษที่เรียกว่า ปาปิรุส และทำเป็นเล่มโดยการม้วน เล่มที่เก่าแก่ที่สุดคือ “The Great Harris Papyrus” ซึ่งถูกเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์ที่ประเทศอังกฤษ

อ่านเพิ่ม »

ความเห็นของผู้ชม